 |
Z bazy publikacji serwisu Narkotyki i Ty AMFETAMINA, EKSTAZY, KOFEINA
|
Uzależnienie od amfetaminy, ekstazy i kofeiny Amfetamina
Amfetamina jest pochodną alfa-metylofenyloetyloaminy, związku chemicznego o działaniu silnie pobudzającym sferę psychiczną, emocjonalną i ruchową. Należy do środków silnie uzależniających. Wytwarzana jest z półproduktu o nazwie benzylometyloketon (BMK), stosowanego w przemyśle elektrycznym i kosmetycznym. Amfetamina w gwarze narkomanów znana jest jako amfa, spid, spidówa, dynamit, kryształ, proszek, pyłek, śnieg, lód (do palenia), rush (do podawania dożylnego), ewa, króliczek, techno, żarówka. Używana jest pod postacią tabletek, kapsułek, proszku i kryształków.
Pierwszej syntezy amfetaminy dokonano w Stanach Zjednoczonych w 1887 r. Ale większe zainteresowanie tym odkryciem przypada dopiero na rok 1910, kiedy amfetamina została dokładnie opisana i zaliczona do leków działających pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy. W 1927 r. zsyntetyzowano siarczan amfetaminy, który w pięć lat później został wprowadzony do farmakopei pod nazwą benzedryna. W leczeniu chorób psychicznych i nerwowych zaczęto stosować amfetaminę dopiero w 1938 r. jako środek pobudzający w stanach depresyjnych.
W czasie wojny domowej w Hiszpanii oraz podczas drugiej wojny światowej narkotyk ten był dosyć powszechnie stosowany przez żołnierzy pod nazwą "energy tablets". Pozwalał on zwalczać zmęczenie i wyczerpanie, likwidował senność, znosił głód, powodował dobry nastrój i poczucie siły, zwiększał aktywność fizyczną i psychiczną.
Uzależniające właściwości amfetaminy pierwsi odkryli Szwedzi i już w 1938 r. uznali ją za narkotyk. Silne działanie uzależniające amfetaminy jest spowodowane jej pobudzającym działaniem na receptory dopaminowe w ośrodkowym układzie nerwowym.
W Polsce amfetamina była produkowana od 1976 r. pod nazwą psychedryna. Stosowano ją jako lek pobudzający w depresji oraz do hamowania łaknienia. Szybko jednak została wycofana z rynku, ponieważ zaczęto ją stosować jako środek odurzający.
Właściwości amfetaminy są zbliżone do właściwości kokainy, ale jej działanie euforyzujące jest znacznie dłuższe. Amfetamina działa bowiem kilka godzin, a kokaina kilka minut. Uzależnienie od amfetaminy kończy się często psychozą przypominającą schizofrenię paranoidalną. Oprócz tego po długim zażywaniu narkotyku może dojść do znacznego wychudzenia organizmu, udaru mózgu, zawału mięśnia sercowego, zaburzeń rytmu serca, napadowych wzrostów ciśnienia tętniczego krwi, uszkodzenia nerek i wątroby oraz śpiączki. Niekiedy uzależnieni od amfetaminy dopuszczają się czynów brutalnych i odrażających. Są nawet znane przypadki kanibalizmu.
Podobnie jak w innych uzależnieniach i tu występuje zjawisko tolerancji, czyli konieczność przyjmowania coraz większych dawek narkotyku dla osiągnięcia pożądanych efektów. Czasem dawka jednorazowa musi być zwiększona kilkadziesiąt razy w stosunku do dawki wyjściowej. Na przykład dawka śmiertelna amfetaminy dla osoby nieuzależnionej wynosi ok. 1 grama, dla uzależnionej zaś - 12 gramów.
Narkotyk ten dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego oraz przez drogi oddechowe. Po przyjęciu doustnym jego maksymalne stężenie we krwi pojawia się po godzinie. Amfetamina palona dostaje się do mózgu już po 10 sekundach. Po metabolizacji w wątrobie wydala się z moczem.
Amfetaminowy zespół abstynencyjny występuje do 12 godzin od przyjęcia ostatniej dawki narkotyku. Objawami zespołu są: senność, dezorientacja, przygnębienie, małomówność, zmęczenie, zespół urojeniowy, zespół depresyjny, stany lękowe, myśli samobójcze.
Postępowanie w zatruciach amfetaminą: nie ma swoistej odtrutki. Płukanie żołądka można wykonać do godziny od zatrucia, podaje się węgiel aktywowany. Przy pobudzeniu zalecany jest diazepam dożylnie. Poza tym stosuje się leczenie objawowe. Nie ma metody przyspieszającej eliminację narkotyku z organizmu.
Ekstaza
Ekstaza (Ectasy) jest to narkotyk o działaniu pobudzającym, pochodny amfetaminy. Przyjmowany jest doustnie w postaci tabletek, kapsułek, a czasem jako proszek. Po zażyciu ekstazy dochodzi do pobudzenia psychoruchowego, bólów głowy, rozszerzenia źrenic, przyspieszenia akcji serca, potów, podwyższenia ciśnienia tętniczego, gorączki i napięcia mięśniowego.
Przy zatruciu pojawiają się drgawki, zaburzenia rytmu serca, niewydolność nerek i krwawienia mózgowe.
Postępowanie w zatruciu ekstazą: przede wszystkim trzeba ustalić przyczynę powyższych objawów. Pomocny będzie tu wywiad zebrany wśród kolegów zatrutego. Narkomani wprawdzie nie zdradzają swoich współtowarzyszy, ale w sytuacji zagrożenia życia skłonni są podać informację o zażytym środku. Podstawową czynnością jest utrzymanie drożności dróg oddechowych, oddychania i krążenia. Jeśli zatruty jest przytomny, można podać mu węgiel aktywowany, powinien jednak jak najszybciej znaleźć się w szpitalu na oddziale intensywnej terapii.
Kofeina
Kofeina jest alkaloidem o działaniu pobudzającym ośrodkowy układ nerwowy. Występuje w herbacie, kawie, kakao, czekoladzie i coca-coli. Oprócz tego wchodzi w skład niektórych leków, głównie przeciwbólowych. Kofeina powoduje uzależnienie psychiczne i fizyczne, a po odstawieniu daje objawy głodu, czyli abstynencyjne.
Działanie kofeiny na ośrodkowy układ nerwowy polega na: poczuciu jasności myślenia, przyspieszeniu akcji serca i oddechu, zwiększeniu wydzielania soków żołądkowych oraz wzmożonym oddawaniu moczu. Objawami uzależnienia są: stany lękowe, bezsenność, pobudzenie, bóle głowy, drżenie mięśniowe, kołatanie serca, podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi, wymioty, biegunka lub zaparcia. Natomiast objawy abstynencyjne to: bóle głowy, zaburzenia koncentracji uwagi, senność, drażliwość, mdłości, ziewanie.
Zatrucie kofeiną występuje rzadko, ponieważ jej dawka toksyczna wynosi ponad 1000 mg, czyli mniej więcej 10 filiżanek kawy. Postępowanie: podawanie środków uspokajających, przeciwwymiotnych i nasercowych.
Oprac. lek.med. Jan Lechicki, Kielce
Powrót do strony głównej
(c) Narkotyki i TY